Volume 8 of the Saved Archaeological Heritage series is the monograph of Neolithic phases of the settlement in Ludwinów site 7 in Kujawy, edited by Joanna Pyzel. The study, which is innovative and groundbreaking in many respects, is particularly important due to the fact that it offers the results of the project merging the results of the research of two expeditions conducting (in different conditions) rescue excavations in one site. The results presented in the following chapters argue that this project should be recognized for being successful and worth following!

The monograph is a valuable source for research on the structure of buildings and the dynamics of development of early agricultural settlements (chapter 2). Detailed analyzes of house forms (in the early phase, mainly longhouses), ceramics, flint and stone materials were carried out taking into account the division into settlement phases: Linear Pottery Culture (LBK) – several phases, post-Linear cultures (post-LBK), Globular Amphora Culture (GAC) and Corded Ware Culture (CWC) (chapters 2-6). Ludwinowo 7, however, provided, above all, unusually fine-grained records of the beginnings of dairying in Europe, mostly thanks to the most numerous series of analyzes of lipid residues on ceramics that was made for a single archaeological site. Economic strategies undertaken in the sixth millennium BC by the first farmers in this part of Europe, were illuminated not only thanks to analyses of fats preserved on ceramics (chapter 9), but also by detailed archezoological studies (chapter 7.1-7.2), including those based on isotope analyses of bovine teeth (chapter 7.3) or archaebotanical analyses (chapter 10). The chronology of the site was worked with help of the combination of statistical methods of analysing ceramic decoration and the radiocarbon method. The whole creates a study that for years will remain a milestone in the study of the beginnings of agricultural economy in Europe.

Spis treści:

Arkadiusz Marciniak I.1. Osady neolityczne w Kopydłowie, stan. 6, pow. koniński. Wprowadzenie

Arkadiusz Marciniak, Iwona Sobkowiak-Tabaka, Marta Bartkowiak, Mikołaj Lisowski I.2. Kontekst osadniczy, charakter i chronologia osadnictwa neolitycznego na stanowisku 6 w Kopydłowie

Mateusz Cwaliński, Jakub Niebieszczański I.3. Badania geofizyczne na stanowisku 6 w Kopydłowie

Marta Bartkowiak, Iwona Sobkowiak-Tabaka II.1. Analiza zbioru ceramiki neolitycznej

Joanna Abramów II.2. Analiza archeobotaniczna polepy i odcisków ziaren na ceramice

Mélanie Roffet-Salque, Richard P. Evershed II.3. Shifting pottery use and animal management at Kopydłowo (Poland) traced through lipid residue analyses of pottery vessels

Sławomir Pietrzak  II. 4. Badania archeometryczne substancji organicznych z fragmentów naczyń ceramicznych

Iwona Sobkowiak-Tabaka III.1. Analiza wytwórczości krzemieniarskiej społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej i kultury pucharów lejkowatych

Maciej Jórdeczka, Katarzyna Pyżewicz III.2. Analiza neolitycznych przedmiotów kamiennych

Katarzyna Pyżewicz III.3. Analiza traseologiczna artefaktów krzemiennych

Mikołaj Lisowski IV.1. Materiały zooarcheologiczne ze stanowiska 6 w Kopydłowie

Mikołaj Lisowski, Katarzyna Pyżewicz, Mateusz Frankiewicz IV.2. Analiza funkcjonalno-technologiczna artefaktów wykonanych z kości, poroża i zębów

Maciej Chyleński, Joanna Wesoły, Natalia Derebecka IV.3. Ancient DNA analysis of faunal remains from site no 6 in Kopydłowo, Poland

Elizabeth Henton IV.4. A glimpse into the seasonality of Kopydłowo 6 herd management:the potential offered by the oxygen isotope analysis of Ovis/Capra tooth enamel

Jane Evans, Carlyn Stewart IV.5. Sr isotope analysis of the tooth enamel from animals from Kopydłowo settlement, Poland

Jessica Pearson IV. 6. Stable carbon and nitrogen isotope analysis of humans and animals from Kopydłowo 6

Alicja Drozd-Lipińska Analiza antropologiczna ludzkich szczątków kostnych ze stanowiska 6 w Kopydłowie

Łukasz Pospieszny VI.1. Groby szkieletowe z obstawami kamiennymi. Ślad cmentarzyska z przełomu epok neolitu i brązu?

Marcin Krzepkowski VI. 2. Materiały osadowe i sepulkralne kultury łużyckiej

Arkadiusz Tabaka VI.3. Relikty osadnictwa z okresu wczesnego średniowiecza

Arkadiusz Marciniak, Iwona Sobkowiak-Tabaka, Marta Bartkowiak, Mikołaj Lisowski VII.1. Osady społeczności neolitycznych w Kopydłowie 6. Zajęcia gospodarcze, pożywienie i wytwórczość

Spis treści:

Przedmowa (T.J. Chmielewski, E. Mitrus)

1. Prace terenowe (T.J. Chmielewski)

2. Tło geograficzne. Środowiskowe uwarunkowania lokalizacji osadnictwa (R. Kołodyńska-Gawrysiak)

3. Podepozycyjne procesy formujące stanowisko (T.J. Chmielewski)

4. Osada. Rozwój i zagospodarowanie przestrzenne (T.J. Chmielewski)

5. Znaleziska ceramiczne. Wytwórczość ceramiki i jej codzienne użytkowanie (T.J. Chmielewski)

6. Znaleziska krzemienne. Wytwórczość i wykorzystanie narzędzi łupanych (T.J. Chmielewski)

7. Znaleziska kamienne. Codzienne użytkowanie i wytwórczość narzędzi łupanych i gładzonych ze skał niekrzemionkowych (R. Kołodyńska-Gawrysiak, T.J. Chmielewski)

8. Cmentarzysko. Aranżacja przestrzeni grzebalnej i obrządek pogrzebowy (T.J. Chmielewski)

9. Pozostałości roślin uprawnych i drewna. Uwagi o gospodarce roślinnej i lokalnym środowisku (A. Sady)

10. Szczątki zwierzęce. Uwagi o gospodarowaniu zwierzętami i lokalnym środowisku przyrodniczym (Daniel Makowiecki)

11. Szczątki ludzkie. Lokalne i regionalne populacje (W. Kozak-Zychman, A. Szarlip)

12. Chronologia (T.J. Chmielewski)

13. Założenie osadniczo-funeralne w Pliszczynie. Podsumowanie (T.J. Chmielewski, R. Kołodyńska-Gawrysiak, D. Makowiecki, A. Sady, W. Kozak-Zychman)