Grodzisko z wczesnej epoki żelaza i wczesnego średniowiecza w Grodzisku. Studia i materiały

"Discovering Edom” to pierwszy monograficzny efekt działań polskiej misji archeologicznej w południowej Jordanii, rozpoczętej w 2014 r. Książka prezentuje wyniki kilku projektów naukowych koordynowanych przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Szerokie spektrum prehistorii i historii tego słabo rozpoznanego archeologicznie regionu, które badają autorzy projektów, ma odzwierciedlenie w zawartości tomu. Znajdziemy tu teksty wprowadzające do polskich badań archeologicznych na Bliskim Wschodzie (Piotr Kołodziejczyk) oraz w samej południowej Jordanii – w tym artykuł poświęcony projektowi „Heritage – Landscape – Community” Piotra Kołodziejczyka. Ten ostatni projekt dostarczył szczególnie istotnych informacji o środkowym paleolicie (m.in. bogatej kolekcji pięściaków aszelskich) oraz epoce brązu. Dwa znakomicie zilustrowane, wieloautorskie artykuły prezentują wyniki interdyscyplinarnych badań i pomiarów ważnych antycznych monumentów Jordanii – rzymskiego fortu położonego przy "Limes Arabicus" w Dajaniya oraz karawanseraju w Tuwaneh ("Arabia Petrea") (Jarosław Bodzek, Kamil Kopij, Łukasz Miszk, Paweł Ćwiąkała, Edyta Puniach, Małgorzata Kajzer et al.). Z kolei tekst Przemysława Nocunia i Agnieszki Ochał-Czarnowicz to prezentacja wyników badań zagadkowego obiektu (zamku lub monastyru) o metryce wczesnośredniowiecznej w Quasr ed-Deir. Wszystkie projekty związane z badaniami architektury skupiały się na wstępnym rozpoznaniu reliktów i ich dokładnych pomiarach z użyciem nowoczesnych technik geodezyjnych, wraz z obrazowaniem 3D.

Krakowskie projekty, prócz aspektu naukowego, mają na celu poprawę dostępności i ochronę lokalnego południowojordańskiego dziedzictwa kulturowego. Tym nowoczesnym przedsięwzięciom nie mogło więc zabraknąć aspektu społecznego, tak ważnego dla badań opartych na zasadzie zrównoważonego rozwoju. W tym celu przeprowadzono szereg działań społecznych zmierzających do rozpoznania oczekiwań i potrzeb mieszkańców (m.in. miasta At-Tafila czy okolic rezerwatu Dana). Wyniki badania opinii publicznej odnośnie obiektów dziedzictwa przedstawia w tomie Katarzyna Radziwiłko. Prowadzono również analizy oceniające możliwości zwiększenia potencjału turystycznego południowej Jordanii (Michał Wasilewski), a także badania kulturowo-lingwistyczne (Diana Pokrzywa)

Prezentowany tom to kompleksowa prezentacja potencjału i wyników najnowszych badań realizowanych na terenie biblijnej krainy Edom, której nie może zabraknąć w księgozbiorze badacza przeszłości Bliskiego Wschodu.

„Discovering Edom” is the first monographic effect of the Polish archaeological mission to southern Jordan, started in 2014. The book presents the results of several scientific projects coordinated by the Institute of Archeology of the Jagiellonian University in Kraków. The wide spectrum of prehistory and history of this poorly recognized archaeological region, which the authors of the projects study, is reflected in the content of the volume. Here you will find introductory texts for Polish archeological research in the Middle East (Piotr Kołodziejczyk) and in southern Jordan itself – including an article devoted to the project „Heritage – Landscape – Community” by Piotr Kołodziejczyk. The latter project provided particularly relevant information about the Middle Palaeolithic (including the rich collection of Acheulean handaxes) and the Bronze Age. Two brilliantly illustrated, multi-author articles present the results of interdisciplinary research and measurements of important ancient Jordanian monuments – a Roman fort located at "Limes Arabicus" in Dajaniya and a caravanserai in Tuwaneh ("Arabia Petrea") (Jarosław Bodzek, Kamil Kopij, Łukasz Miszk, Paweł Ćwiąkała, Edyta Puniach, Małgorzata Kajzer et al.).  The text by Przemysław Nocuń and Agnieszka Ochał-Czarnowicz is a presentation of the results of research on a mysterious object (castle or monastery) of early medieval origins in Quasr ed-Deir. All projects related to architecture research focused on the initial recognition of relics and their accurate measurements using modern geodetic techniques, including 3D imaging.

Apart from the scientific aspect, Kraków projects are aimed at improving accessibility and protecting the local South Jordanian cultural heritage. Therefore, these modern undertakings could not lack the social aspect, which is so important for research based on the principle of sustainable development. To this end, a number of social activities were carried out to recognize the expectations and needs of residents (including those from At-Tafilah town or the surrounding area of ​​the Dana Reserve). The results of the public opinion poll regarding heritage objects are presented in the volume by Katarzyna Radziwiłko. Analyzes were also carried out to assess the possibilities of increasing the tourist potential of southern Jordan (Michał Wasilewski), as well as cultural and linguistic research (Diana Pokrzywa).

The whole volume is a comprehensive presentation of the potential and results of the latest research carried out in the biblical land of Edom, which can not be missing in the book collection of a Middle Eastern researcher.